Mijn vorige blog ging over luisteren naar jezelf . Maar hoe zit het met de wijze waarop we luisteren naar anderen? Als iemand zijn verhaal wil delen met jou, wat doe je dan? Heb je er weleens op gelet hoe jij luistert? Ben je aandachtig of kom je met jouw eigen verhalen? Word je onrustig om wat je zelf graag wilt zeggen of moedig je de ander aan om verder te gaan in wat hij wil vertellen? Als jouw vriendin thuiskomt en tegen je zegt: “ik had zo’n zware dag”, zeg jij dan gelijk: “ja, dat had ik nou ook!” of vraag je wat er zo zwaar was aan haar dag? In hoeverre hoor jij de ander echt?
Luisteren naar de ander
Als je echt naar iemand luistert, voelt die ander zich geaccepteerd, serieus genomen, veilig en erkend. Het is prettig wanneer jij werkelijk luistert, niet interpreteert en adviseert, maar met oprechte interesse het verhaal van de ander binnen laat komen. Uiteindelijk wil de ander jouw erkenning voelen. Zie je mij? Hoor je mij? En doet hetgeen ik vertel er toe voor jou? Door goed te luisteren kom je ook achter de bedoeling van wat er wordt gezegd en hoe de ander de situatie beleeft.
Actief en passief luisteren
Wanneer je luistert naar een ander kun je dat op een passieve en op een actieve manier doen. Bij passief luisteren, luister je naar de ander zonder die te onderbreken of vragen te stellen. Je hoort iemand als het ware aan. Zo geef je de ander een mogelijkheid om van zich af te praten. Als passief luisteraar concentreer je je volledig op het verhaal van de ander. Bij het actief luisteren ga je als luisteraar expliciet na of je de boodschap (inhoud én gevoel) van de ander begrepen hebt. Je gebruikt hierbij dus niet alleen je oren, maar ook je lichaamstaal en je stem. Je laat de ander zien dat je hem niet alleen hebt gehoord, maar ook hebt verstaan. Hierdoor wordt het wederzijds contact verbeterd. Actief luisteren betekent ook: zien, horen en voelen wat er niet gezegd wordt, met andere woorden: de lichaamstaal waarnemen en het verschil tussen wat iemand zegt en wat iemand bedoelt opmerken en benoemen.
Hindernissen bij luisteren
Actief luisteren daagt ons uit om niet met onszelf bezig te zijn. Als je werkelijk aandachtig naar iemand luistert, vergeet je jezelf. Als je je te zeer van jezelf bewust bent, doe je alleen maar net alsof je luistert – je luistert niet echt. Je bent dan meer met jezelf bezig en dan liggen mogelijke hindernissen op de loer, die tot communicatiestoornissen kunnen leiden, zoals:
Je eigen denken
Je wilt hetgeen dat de ander zegt zelf begrijpen of inkaderen. Hierdoor ga je direct nadenken over wat je hoort en wat jouw eigen vragen, ideeën of beelden hierbij zijn. Je verliest hiermee een deel van wat de ander jou vertelt, omdat je opgaat in je eigen gedachten. Gevolg kan zijn dat je die ander vragen gaat stellen of reacties gaat geven die meer over jou gaan dan over de ander.
Alleen datgene onthouden dat jou interesseert
Je hebt de neiging om onbewust dat wat de ander vertelt te filteren, zodat je (alleen) hoort wat voor jou belangrijk is.
Wees eens eerlijk…
hoe vaak luister je echt naar die ander zonder bezig te zijn met wat je zo direct wilt vragen of zeggen?
Wees eens eerlijk….
hoe vaak kom jij met jouw eigen verhaal of voorbeeld als de ander iets aan je kwijt wil? Er is niets mis met een dialoog of een discussie, maar stel jezelf de vraag hoe vaak je werkelijk de rust en de tijd neemt om vanuit werkelijke belangstelling, onbevangenheid en interesse naar de ander te luisteren.
Empatisch luisteren
Actief luisteren wordt ook empatisch luisteren genoemd. Je stelt je volledig open voor de ander door je in te leven in diens gedachten en gevoelens. Dit betekent dat je jouw eigen gedachten en gevoelens opzij zet en je zonder aannames en oordelen volledig richt op de ander
Je luistert empatisch wanneer:
- Je de indrukken die je krijgt met eigen woorden weergeeft aan de ander. Bijvoorbeeld: “je voelt je…?”, Je zegt dat…”, “Je bedoelt dat…?” “Je zou het liefst willen dat?” Zo kun je laten zien dat je echt luistert en vooral checken of je de ander hebt begrepen. De ander voelt zich hierdoor gezien en erkend.
- Je jouw eigen gedachten, zorgen, kritiek, adviezen, behoeften en oplossingen opzij zet en de wereld van de ander ziet zoals hij deze beleeft en voelt.
- Dat je niet alleen gebruik maakt van hetgeen de ander vertelt in woorden, maar ook let op lichaamstaal, uitdrukkingen en gebaren zodat je de achterliggende gevoelens ontdekt.
- Je aandachtig luistert en dit laat zien door jouw eigen lichaamshouding en reacties.
- Je open vragen stelt om de ander meer over zichzelf te laten vertellen of er voor te zorgen dat de ander kan verdiepen.
- Je vragen stelt waardoor de ander meer zicht krijgt op de situatie waarin hij zich bevindt en welke aandeel hij daarin heeft.
De gift van luisteren
Werkelijk naar iemand luisteren is een groot geschenk. Je geeft iemand het gevoel dat hij niet alleen is, dat hij het waard is om gezien en gehoord te worden. Jij laat die ander merken dat je hem accepteert met zijn gedachten en gevoelens en dat je hem serieus neemt. Bovendien laat je hem merken dat je echt meeleeft en je hem probeert te begrijpen. De ander leert op zijn beurt na te denken over zichzelf en zijn situatie, hij leert zichzelf te uiten door te delen en gedachten en gevoelens te laten zien. Hij krijgt zijn eigen situatie helder en kan hierdoor inzichten vergaren of oplossingen ontdekken. Door te luisteren kan je iemand helpen zijn hart lichter te maken. Uiteindelijk gaat het erom dat die ander aansluiting kan maken met jou en zichzelf.
Echt luisteren kan een groot verschil maken.
Luisteren is een van de meest werkzame en heilzame technieken om te communiceren. Toch doen we vaak hele andere dingen dan de ander van ons vraagt. Hierover gaat onderstaand gedicht van Leo Buscaglia, waarmee ik dit blog wil afsluiten. Onderaan het gedicht tref je nog luisteroefeningen aan.
Luisteren
Als ik je vraag naar mij te luisteren
en jij begint mij adviezen te geven,
dan doe je niet wat ik vraag.
Als ik je vraag naar mij te luisteren
en jij begint mij te vertellen
waarom ik iets niet zo moet voelen
als ik het voel,
dan neem jij mijn gevoelens niet serieus.
Als ik je vraag naar mij te luisteren
en jij denkt dat je iets moet doen
om mijn probleem op te lossen,
dan laat je mij in de steek,
hoe vreemd dat ook mag lijken.
Misschien is dat de reden waarom
voor sommige mensen bidden werkt,
omdat een God niets terug zegt en
Hij geen adviezen geeft of
probeert om dingen voor je te regelen.
Hij luistert alleen maar en vertrouwt erop
dat je er zelf wel uit komt.
Dus, alsjeblieft, luister alleen maar naar me
en probeer me te begrijpen.
En als je wilt praten,
wacht dan even, en ik beloof je
dat ik op mijn beurt naar jou zal luisteren.
Hoe luister en communiceer jij?
Hoe maak jij verbinding met de ander?
Wanneer luisteren om te reageren, overgaat in luisteren om te begrijpen, ontstaat er echt contact.
Jouw beeld van de ander wordt beperkt door wat je denkt te weten
